Ngưu tất có tác dụng gì? Các bài thuốc từ dược liệu ngưu tất

Ngưu tất là một loại dược liệu quý giá được trồng rộng rãi ở nhiều địa phương Việt Nam. Với tính ôn và vị hơi chua đắng, ngưu tất không chỉ có giá trị trong việc chế biến các món ăn mà còn được coi là tiên dược trong y học cổ truyền. Bài viết này sẽ khám phá rõ hơn về công dụng, các bài thuốc và lưu ý khi sử dụng ngưu tất.

1. Đặc Điểm Tự Nhiên Của Ngưu Tất

Cây ngưu tất

Ngưu tất, hay còn gọi là xuyên ngưu tất, có tên khoa học là Achyranthes bidentata Blume, thuộc họ Dền. Đây là loại cây thân thảo, sống lâu năm, cao từ 60 đến 110 cm. Thân cây có màu nâu tía, tròn và có nhiều đốt. Bề mặt lá của ngưu tất có phủ lớp lông mềm, khó nhìn thấy.

Ngưu tất là cây ưa sáng, phát triển tốt trong điều kiện ẩm ướt. Thời gian ra hoa từ tháng 5 đến tháng 9 với những bông hoa nhỏ, thường mọc xen kẽ giữa các lá. Rễ của cây được sử dụng làm thuốc, có màu vàng tro và vị ngọt nhẹ.

Trong rễ ngưu tất còn chứa nhiều thành phần có lợi như glucoza, muối kali, ecdysteron và hợp chất saponin.

2. Công Dụng Của Ngưu Tất

Theo y học cổ truyền, ngưu tất có nhiều tác dụng như:

• Hoạt huyết, bổ thận, điều kinh và mạnh gân cốt.
• Điều trị các bệnh liên quan đến đau bụng kinh, đau lưng, mỏi gối, và bí tiểu.

Theo y học hiện đại, ngưu tất đã được nghiên cứu và biết đến với các tác dụng cụ thể như:

• Kháng viêm và giảm đau, đặc biệt trong điều trị các bệnh lý về khớp như thấp khớp.
• Giảm cholesterol trong máu, hỗ trợ người bệnh cao huyết áp.
• Tác dụng giảm huyết áp hiệu quả.

Liều lượng sử dụng khuyến cáo từ 6-12g mỗi ngày dưới dạng thuốc sắc, ngâm rượu hoặc bôi ngoài da.

3. Một Vài Bài Thuốc Từ Ngưu Tất

Dược liệu ngưu tất

Bài thuốc trị rong kinh:
Chuẩn bị 12g ngưu tất, 16g cỏ nhọ nồi, 12g bạch truật, 8g bán hạ chế, phục linh 8g, trần bì 8g và hương phụ 8g, sắc với nước. Uống mỗi ngày một thang trong 2-3 tuần.

Bài thuốc trị chảy máu cam:
Tán nhuyễn ngưu tất, tiên hạc thảo, huyết sư theo tỉ lệ bằng nhau. Uống 10g mỗi lần, 3 lần một ngày trong 10 ngày.

Bài thuốc cho người bị cao huyết áp:
Sắc một thang gồm ngưu tất và hạt muồng, mỗi loại 12g để uống mỗi ngày.

Bài thuốc chữa kinh nguyệt không đều:
Sắc hỗn hợp gồm ích mẫu, nghệ xanh, tử chế, ngưu tất, tô mộc, lá mần tưới và chỉ xác – mỗi vị 12g.

Bài thuốc trị hạ sốt:
Sử dụng 30g ngưu tất với 30g đơn buốt, sắc lấy nước uống mỗi ngày một thang.

Bài thuốc chữa phong thấp, đau lưng:
Ngưu tất (95g), sinh địa hoàng (95g), đậu đen (95g) ngâm với rượu trắng, dùng 15-30ml trước bữa ăn.

4. Cần Lưu Ý Khi Sử Dụng Ngưu Tất

Ngưu tất là vị thuốc quý, nhưng để đạt hiệu quả tốt nhất, cần lưu ý một số điểm sau:

• Sử dụng ngưu tất thường cần thời gian để phát huy tác dụng, vì các hoạt chất trong thuốc thường phóng thích chậm.
• Đối với nam giới có vấn đề sinh lý như di tinh, hoạt tinh, không nên dùng ngưu tất.
• Phụ nữ mang thai hoặc sau sinh không nên sử dụng khi gặp tình trạng băng huyết.
• Tác dụng của ngưu tất có thể bị ảnh hưởng tiêu cực nếu cùng lúc ăn thịt trâu.
• Một số người có thể gặp phản ứng dị ứng với ngưu tất, cần ngừng sử dụng và tìm kiếm sự tư vấn y tế nếu triệu chứng nghiêm trọng.

Việc lựa chọn mua ngưu tất nên được thực hiện tại các cơ sở uy tín để tránh hàng giả, hàng kém chất lượng.

Kết Luận

Ngưu tất là một dược liệu quý với nhiều tác dụng hữu ích cho sức khỏe. Tuy nhiên, để đạt được hiệu quả tối ưu và an toàn khi sử dụng, các bạn cần lưu ý những hướng dẫn trên. Nếu muốn tìm hiểu thêm thông tin chi tiết và các công dụng của ngưu tất, hãy ghé thăm website hoangtonu.vn. Chúc bạn có sức khỏe tốt!