Jean-Paul Sartre là một trong những nhân vật văn học phức tạp và gây nhiều tranh cãi nhất thế kỷ 20. Không chỉ được biết đến với những tác phẩm nổi tiếng như “Ngôn từ”, mà ông còn là người đã gây chấn động giới văn chương quốc tế khi từ chối Giải Nobel Văn học năm 1964. Hành động này đã đặt ra nhiều câu hỏi về giá trị của giải thưởng cũng như quan niệm về nghệ thuật trong cuộc sống của Sartre.
Sartre (1905 – 1980), sinh ra tại Paris, Pháp, là một triết gia, nhà viết kịch, tiểu thuyết gia và nhà hoạt động chính trị. Sự đa tài của ông đã giúp ông tạo nên những tác phẩm sâu sắc và có ảnh hưởng mạnh mẽ trong nhiều lĩnh vực. Độc giả Việt Nam không chỉ biết đến “Ngôn từ”, mà còn các tác phẩm khác như “Buồn nôn”, “Ruồi”, hay “Tính siêu việt của tự ngã”. Mỗi tác phẩm của ông đều chứa đựng triết lý sống sâu sắc, mở ra nhiều góc nhìn mới về con người và cuộc đời.
Jean-Paul Sartre: Triết gia nổi bật từ chối Giải Nobel
Tại sao Jean-Paul Sartre từ chối Giải Nobel?
Năm 1964, khi mùa giải Nobel Văn học đang diễn ra, Sartre bất ngờ phát hiện tên mình trong danh sách đề cử. Nhằm tránh gặp rắc rối trong quá trình lựa chọn, ông đã ngay lập tức gửi thư tới Viện Hàn lâm Thụy Điển để bày tỏ nguyện vọng không muốn nhận giải thưởng. Tuy nhiên, lá thư này không kịp đến nơi trước khi quyết định cuối cùng được công bố. Thậm chí, Sartre còn vượt qua những tên tuổi lớn khác như Mikhail Sholokhov hay Wystan Hugh Auden để trở thành người thắng cuộc.
Giải thưởng được trao cho Sartre với lý do rằng những tác phẩm của ông “giàu ý tưởng, đầy tinh thần tự do và đã tạo ra ảnh hưởng to lớn đến thời đại”. Thế nhưng, Sartre đã quyết định từ chối vinh dự này. Trong một cuộc phỏng vấn với Simone de Beauvoir, bạn gái và cũng là đồng nghiệp văn chương của ông, Sartre chia sẻ rằng ông không muốn Giải Nobel trở thành một rào cản cho sự sáng tạo cá nhân của mình.
Tại sao Jean-Paul Sartre từ chối Giải Nobel?
Theo tờ báo Thụy Điển Svenska Dagbladet, sự lựa chọn Sartre đã gây nhiều tranh cãi. Nếu lá thư từ chối của ông đến trước khi giải thưởng được công bố, nhiều khả năng Hội đồng Nobel sẽ có lựa chọn khác. Sartre khẳng định ông không muốn bị ràng buộc bởi danh hiệu hay giải thưởng nào. Ông thường từ chối các danh hiệu chính thức như Bắc Đẩu Bội Tinh của Pháp.
“Dằn vặt” vì số tiền thưởng lớn
Trong những cuộc trò chuyện với báo chí, Sartre từng có những suy nghĩ sâu sắc về việc từ chối Giải Nobel. Ông bày tỏ sự hối tiếc khi việc từ chối này tạo ra nhiều rắc rối không đáng có. Khi biết tin mình được trao giải, Sartre cảm thấy hoang mang, và điều đó càng khiến ông thêm vướng bận về quyết định của mình.
Sartre cho rằng việc chấp nhận giải thưởng sẽ tạo ra một mối liên hệ giữa nhà văn và tổ chức trao giải, điều này có thể biến ông thành một phần của thể chế mà ông không muốn. Mặc dù giải thưởng có giá trị 250.000 krona, ông vẫn kiên quyết từ chối, dù việc hỗ trợ các tổ chức nhân đạo mà ông trân trọng thông qua số tiền này là một lý do đáng cân nhắc. Cuối cùng, Sartre quyết định bảo vệ nguyên tắc và những giá trị mà ông theo đuổi, dù điều đó mang lại cho ông một sự “dằn vặt” trong tâm hồn.
Xem thêm bài viết
- Hành trình đoạt Nobel Văn học 2023 của “Ibsen mới” – Jon Fosse
- 17 nhà văn nữ đoạt giải Nobel Văn học tính đến 2023
Tổng hợp: Minh Ngọc
Để lại một bình luận