Nhượng quyền kinh doanh (Franchise) đang trở thành một trong những mô hình kinh doanh phổ biến và hấp dẫn tại Việt Nam, không chỉ trong ngành F&B, mà còn ở nhiều lĩnh vực khác như làm đẹp, thể hình… Vậy thì franchise là gì, và mô hình kinh doanh này có những ưu điểm và nhược điểm nào? Bài viết này sẽ cung cấp cho bạn cái nhìn tổng quan về nhượng quyền kinh doanh cùng các khía cạnh cần cân nhắc.
Franchise là gì?
Nhượng quyền kinh doanh
Franchise, hay nhượng quyền kinh doanh, là một hình thức cho phép bên nhận nhượng quyền (franchisee) sử dụng thương hiệu, quy trình và mô hình kinh doanh của bên nhượng quyền (franchisor). Theo đó, bên nhận nhượng quyền sẽ trả một khoản phí ban đầu cùng phí định kỳ hàng năm cho bên nhượng quyền.
Mô hình này đã xuất hiện từ giữa thế kỷ 19 tại Mỹ và phát triển mạnh mẽ trong thập kỷ 1920 – 1930, đặc biệt là trong ngành khách sạn và ẩm thực. Hiện nay, nước Mỹ có hơn 785.000 cơ sở nhượng quyền, đóng góp không nhỏ vào nền kinh tế với gần 500 tỷ USD.
Tại Việt Nam, nhiều thương hiệu nhượng quyền nổi tiếng từ Mỹ như McDonald’s, KFC, Dairy Queen và 7 Eleven đã có mặt, tạo ra sự lựa chọn phong phú cho các nhà đầu tư.
Đối tượng tham gia trong mô hình nhượng quyền
Trong kinh doanh nhượng quyền, có hai bên tham gia chính: bên nhượng quyền (franchisor) và bên nhận nhượng quyền (franchisee). Mỗi bên đều có những lợi ích và rủi ro riêng trong quan hệ này.
Lợi ích và rủi ro với bên nhận nhượng quyền (franchisee)
Lợi ích
Ưu điểm của nhượng quyền
-
Hỗ trợ kinh doanh: Bên nhượng quyền thường cung cấp hỗ trợ về kiến thức quản lý, chiến lược marketing và các trang thiết bị cần thiết.
-
Nhận diện thương hiệu: Sử dụng thương hiệu đã được thị trường công nhận giúp giảm thời gian và chi phí cho quảng bá.
-
Khả năng thành công cao: Việc kinh doanh dựa trên một hệ thống đã thành công trước đó giúp giảm thiểu rủi ro.
-
Lợi thế sức mua: Bên nhượng quyền có thể mua hàng với giá thấp hơn nhờ vào quy mô của mạng lưới.
-
Lợi nhuận cao: Mô hình này thường mang lại lợi nhuận cao hơn so với kinh doanh độc lập do thương hiệu đã có độ nổi bật.
-
Giảm rủi ro: Do đã được kiểm chứng qua nhiều thị trường, các bên nhận nhượng quyền ít phải đối diện với các rủi ro tài chính.
Rủi ro
Nhược điểm của nhượng quyền
-
Quy định hạn chế: Bên nhận nhượng quyền không hoàn toàn tự quyết định về hoạt động kinh doanh của mình. Bên nhượng quyền có thể kiểm soát đa dạng khía cạnh như nguồn cung, giá cả và quy trình vận hành.
-
Chi phí ban đầu cao: Để tham gia vào nhượng quyền, thường cần đầu tư một khoản tiền lớn, đặc biệt đối với thương hiệu nổi tiếng.
-
Chi phí thường niên: Bên nhận nhượng quyền cần trả phí định kỳ theo phần trăm doanh thu.
-
Khả năng xảy ra xung đột: Sự mất cân bằng về quyền lợi trong quan hệ nhượng quyền có thể dẫn đến xung đột.
-
Thiếu riêng tư tài chính: Hợp đồng nhượng quyền thường cho phép bên nhượng quyền giám sát tài chính của bên nhận nhượng quyền.
Lợi ích và rủi ro của bên nhượng quyền (franchisor)
Lợi ích
Từng bước mở rộng thương hiệu
-
Tiếp cận nguồn vốn nhanh chóng: Bên nhượng quyền có thể mở rộng thương hiệu mà không cần vay nợ, việc trả phí ban đầu từ bên nhận nhượng quyền giúp tạo ra ngay nguồn vốn cần thiết.
-
Giám sát nhân viên tối thiểu: Do quyền quản lý nhân viên thuộc về bên nhận nhượng quyền, bên nhượng quyền có thể tập trung phát triển chiến lược tổng thể.
-
Tăng nhận diện thương hiệu: Sự hiện diện của thương hiệu tại nhiều địa điểm giúp nâng cao độ phổ biến và giá trị thương hiệu.
Rủi ro
Rủi ro cho bên nhượng quyền
-
Mất quyền kiểm soát thương hiệu: Hoạt động không tốt của bên nhận nhượng quyền có thể làm ảnh hưởng đến uy tín thương hiệu chung.
-
Đầu tư ban đầu: Các bên nhượng quyền cũng cần phải bỏ chi phí cho tư vấn pháp lý, nghiên cứu và xây dựng hệ thống trước khi bắt đầu kinh doanh.
Các hình thức nhượng quyền kinh doanh
Hình thức nhượng quyền
-
Nhượng quyền công việc (Job Franchise): Mô hình này thường có vốn đầu tư thấp và có thể được vận hành bởi một hoặc ít cá nhân.
-
Nhượng quyền sản phẩm (Product Franchise): Bên nhận quyền phân phối sản phẩm mà bên nhượng quyền tạo ra mà không phải vận hành một hệ thống.
-
Nhượng quyền mô hình kinh doanh toàn diện (Full-business Format Franchise): Đây là mô hình phổ biến nhất, bên nhận quyền hoạt động dưới thương hiệu và quy trình của bên nhượng quyền.
-
Nhượng quyền đầu tư vốn (Equity Franchise): Hình thức này yêu cầu vốn đầu tư lớn, bên nhận quyền tham gia quản lý và đầu tư cho hoạt động kinh doanh.
-
Nhượng quyền chuyển đổi (Conversion Franchise): Doanh nghiệp độc lập có thể trở thành thành viên trong mạng lưới nhượng quyền đã được tiêu chuẩn hóa.
Kết luận
Nhượng quyền thương hiệu đang ngày càng chiếm lĩnh thị trường Việt Nam. Nếu bạn đang xem xét tham gia vào mô hình nhượng quyền, hiểu rõ về franchise và các khía cạnh liên quan sẽ giúp bạn đưa ra quyết định đúng đắn. Nếu bạn có thắc mắc nào về nhượng quyền, hãy ghé thăm comdy.vn để được hỗ trợ và tư vấn chi tiết hơn. Chúc bạn thành công trong hành trình lập nghiệp của mình!
Để lại một bình luận