**Đề thi Văn tuyển sinh lớp 10 năm 2024 Nghệ An**

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGHỆ AN

ĐỀ THI CHÍNH THỨC

KỲ THI TUYỂN SINH VÀO LỚP 10 THPT NĂM HỌC 2024 – 2025

Môn thi: NGỮ VĂN

Thi viết: 120 phút, không kể thời gian giao đề

Câu 1. Đọc hiểu (2,0 điểm)

Đọc đoạn trích:

Hoa cải vàng

Dầm bụt thì đớ

Trên triền đê gió anh ta thả diều

Ta vùi khoai nướng ta cháy ta trồng giữa xanh mơn mỡn luống mạ Mẹ gieo

Dốc làng cheo leo bao mùa thất bát

Dáng người còng lưng miệt mài gieo hạt Cánh đồng nứt nẻ học hắc tia nhìn

Cha ta vẫn tin vẫn cây vẫn cuộc

Đường làng lại thắm mùi rơm thân thuộc

Bao vây sóng đổ cây gạo Đầu làng

Lúy tre lại mộc nhưng mùa nên măng đỉnh làng cong

Hoa xoan thì tím

Hoàng hôn xuống là cánh cò

Trong những giác mơ Ta ôm rơm ngủ

Mùa ta no đủ

Vì còn quê hương

(Quê nội, Nguyễn Phan Quế Mai, Tố quốc gửi tên mình, NXB Phụ nữ, 2015, tr.10)

Thực hiện các yêu cầu sau:

a. Xác định thể thơ của đoạn trích.

b. Chỉ ra từ láy, từ ghép trong các từ sau: cánh đồng, mơn mỡn.

c. Hình ảnh quê hương hiện lên như thế nào trong những dòng thơ in đậm?

d. Nêu một thông điệp có ý nghĩa mà em nhận được từ đoạn trích.

Câu 2. Nghị luận xã hội (3,0 điểm)

Mùa ta no đủ

Vì còn quê hương

Từ gợi dẫn trên, hãy viết bài văn nghị luận với chủ đề: Thế hệ trẻ hôm nay cần thể hiện lòng biết ơn đối với quê hương.

Câu 3. Nghị luận văn học (5,0 điểm)

Phân tích diễn biến tâm trạng nhân vật ông Hai trong đoạn trích sau:

…

Ông nằm vật trên giường vắt tay lên trán nghĩ ngợi. Ông lại nghĩ về cái làng của ông, lại nghĩ đến những ngày cùng làm việc với anh em. Ui, sao mà cái đỡ ấy vui thế. Ông thấy mình như trẻ ra. Cũng hăng hái, bỗngphèng, cũng đà, cũng cuộc mê man suốt ngày. Trong lòng ông lão lại thấy nao nao. Ông lại muốn về, lại muốn được cùng anh em đà đường đắp ụ, xới hổ, khuôn đá… Không biết cái chòi gác ở đâu là đã dựng xong chưa? Những đường hầm bí mật chắc còn khướt lắm. Chao ôi! Ông lão nhớ lắm, nhớ cái làng quá.

…

Vậy đến giờ, ông Hai nằm vậtgiường, mấy đứa trẻ thấy bố hôm nay có vẻ khác, len lén đưa nhau ra đầu nhà chơi với nhau.

Nhìn lũ con, tủi thân, nước mắt ông lão cứ trào ra. Chúng nó cũng là trẻ con, mà sao ông lại cảm thấy tủi hổ khi nghĩ rằng chúng cũng là con của những người Việt gian ấy? Chúng nó cũng bị người ta rày rỉ nhục nhã thế này? Khốn nạn, bằng ấy tuổi đầu… Ông lão nằm chặt hai tay lại mím chặt miệng. Cảnh mà lão yên ôn đến nay ra mãi… gọi ông từ những người giàu có quang vinh nhất – cực nhục chả là mai lại chơn bành. Hay cùng sao thôi? Ai người ta hư hỏng, người ta dự việc… Rồi ở đây biết là để làm ăn, buôn bán ra sao? Ai người ta nữa. Ai người ta buôn bán mấy. Suốt cả cái nước Việt Nam này người ta ghê tởm, người ta thù hận cái giống Việt gian bám nước… Lại còn bao nhiêu người lại, tan tác mỗi người một phương nữa, không biết hở đã rõ cái cơ sự này chưa?…

(Trích Làng, Kim Lân, Ngữ văn 9, Tập một, NXB Giáo dục Việt Nam, 2023, tr.162-163, tr.166)

Đề thi Văn tuyển sinh vào 10 chính thức của tỉnh Nghệ An năm 2024

II. Đáp án Đề thi Văn tuyển sinh lớp 10 năm 2024 Nghệ An

Câu 1: Đọc hiểu (2,0 điểm)

a. Xác định thể thơ của đoạn trích.

Đoạn trích được viết theo thể thơ tự do.

b. Chỉ ra từ láy, từ ghép trong các từ sau: cánh đồng, mơn mỡn.

Từ ghép: cánh đồng

Từ láy: mơn mỡn

c. Hình ảnh quê hương hiện lên như thế nào trong những dòng thơ in đậm?

Hình ảnh quê hương trong những dòng thơ in đậm hiện lên rất đẹp và thân thuộc. Đó là một quê hương với hoa cải vàng, dầm bụt thì đớ, triền đê có gió và diều bay. Cánh đồng nứt nẻ, học hắc với dáng người còng lưng miệt mài gieo hạt. Quê hương còn là nơi có mùi thơm của rơm, lúy tre mộc, đỉnh làng cong, hoa xoan tím, và cánh cò trong hoàng hôn. Tất cả những hình ảnh này tạo nên một bức tranh quê hương yên bình, giản dị và đầy sức sống.

d. Nêu một thông điệp có ý nghĩa mà em nhận được từ đoạn trích.

Thông điệp có ý nghĩa từ đoạn trích này là tình yêu và lòng biết ơn đối với quê hương. Quê hương là nơi gắn bó với những kỷ niệm thơ ấu, nơi mang lại những giá trị tinh thần quý báu và nuôi dưỡng tâm hồn con người.

Câu 2: Nghị luận xã hội (3,0 điểm)

Đề bài: Mùa ta no đủ vì còn quê hương. Từ gợi dẫn trên, hãy viết bài văn nghị luận với chủ đề: Thế hệ trẻ hôm nay cần thể hiện lòng biết ơn đối với quê hương.

Bài làm:

Quê hương là nơi chôn nhau cắt rốn, nơi nuôi dưỡng và trưởng thành của mỗi người. Đối với mỗi người, quê hương luôn chiếm một vị trí đặc biệt trong trái tim. Thế hệ trẻ hôm nay, sống trong thời đại hiện đại và tiện nghi, càng cần phải thể hiện lòng biết ơn với quê hương bằng những hành động thiết thực và ý nghĩa.

Trước hết, thế hệ trẻ cần biết trân trọng và giá trị gìn giữ những giá trị văn hóa, truyền thống đẹp đẽ của quê hương. Những lễ hội, phong tục tập quán, những di sản văn hóa vô giá mà ông cha để lại thực sự là những tài sản quý báu. Việc tham gia và duy trì các hoạt động văn hóa, lễ hội chính là cách để chúng ta thể hiện lòng biết ơn với quê hương.

Thứ hai, thế hệ trẻ cần học tập và rèn luyện bản thân để góp phần xây dựng quê hương. Học tập chăm chỉ, đạt thành tích cao không chỉ làm rạng danh bản thân mà còn mang lại niềm tự hào cho quê hương. Những kiến thức và kỹ năng tích lũy sẽ giúp chúng ta trở thành những công dân có ích, góp phần vào sự phát triển của quê hương.

Thứ ba, thế hệ trẻ cần tham gia vào các hoạt động xã hội, thiện nguyện để giúp đỡ những hoàn cảnh khó khăn trong cộng đồng. Những hành động như tham gia dọn dẹp vệ sinh môi trường, trồng cây xanh, giúp đỡ người nghèo… sẽ góp phần làm cho quê hương chúng ta thêm xanh, sạch, đẹp.

Cuối cùng, thế hệ trẻ cần biết ơn và tri ân những người đã hi sinh vì quê hương, đất nước. Việc tôn vinh và ghi nhớ công lao của các bậc tiền bối, những anh hùng liệt sĩ đã hy sinh vì độc lập, tự do của dân tộc là một cách thể hiện lòng biết ơn sâu sắc nhất.

Tóm lại, thế hệ trẻ hôm nay cần thể hiện lòng biết ơn đối với quê hương bằng cách trân trọng những giá trị văn hóa, học tập và rèn luyện bản thân, tham gia các hoạt động xã hội và tôn vinh những người đã hy sinh vì quê hương. Chỉ khi đó, chúng ta mới có thể sống xứng đáng với quê hương mà ông cha để lại.

Câu 3: Nghị luận văn học (5,0 điểm)

Đề bài: Phân tích diễn biến tâm trạng nhân vật ông Hai trong đoạn trích.

Bài làm:

Nhân vật ông Hai trong truyện ngắn “Làng” của Kim Lân là một hình tượng tiêu biểu cho lòng yêu nước, yêu làng của người nông dân Việt Nam trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp. Đoạn trích khắc họa diễn biến tâm trạng của ông Hai khi nghe tin làng mình theo giặc.

+ Khi ông Hai nhớ về làng:

Khi ông Hai nằm vật tay lên trán nghĩ ngợi, ông nhớ về những ngày vui vẻ, hạnh phúc khi cùng anh em làm việc. Những kỷ niệm đẹp đẽ ấy làm ông cảm thấy trẻ lại, đầy sức sống. Lòng ông tràn đầy niềm vui và hy vọng cho quê hương. Những hình ảnh cuộc sống lao động hăng say cùng bạn bè, cùng đồng bào, tạo nên trong tâm hồn ông một niềm khao khát mãnh liệt trở về quê hương.

+ Khi nghe tin làng theo giặc:

Tuy nhiên, khi nghe tin làng mình theo giặc, tâm trạng ông Hai đã hoàn toàn thay đổi. Ông cảm thấy tủi thân khi nghĩ rằng con mình cũng đang mang quốc tịch của những người “Việt gian” ấy. Nỗi đau đớn và nhục nhã xâm chiếm tâm hồn ông. Ông đã không kiềm chế được nỗi xúc động, căm phẫn và mất mát. Những câu hỏi xoáy sâu vào tâm trí ông làm ông bất an: “Chúng nó cũng bị người ta rày rỉ nhục nhã thế này?”.

+ Niềm tin vào làng:

Tuy nhiên, sâu thẳm trong lòng ông Hai vẫn tồn tại niềm tin vào những người dân làng mình. Ông luôn tin rằng những người dân ấy có tinh thần yêu nước, quyết tâm sống chết vì cảnh sống trong sạch của quê hương. Những suy tư của ông đã thể hiện rõ những nỗi dằn vặt, giằng xé giữa hiện tại và kỷ niệm, giữa niềm tin và nỗi mất mát.

Kết luận:

Tâm trạng của ông Hai trong đoạn trích được Kim Lân miêu tả một cách tinh tế và sâu sắc. Từ niềm vui, hy vọng đến nỗi nhục nhã, xót xa, đa dạng những cung bậc cảm xúc đã tạo nên một bức tranh sống động về tâm hồn và lòng yêu nước của người nông dân Việt Nam. Qua đó, Kim Lân đã thể hiện được tâm tư tình cảm của nhân dân trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp.

Hy vọng rằng bài viết Đề thi Văn tuyển sinh lớp 10 năm 2024 Nghệ An kèm đáp án chi tiết ở trên sẽ giúp các em học sinh và quý thầy cô có thêm nguồn tài liệu tham khảo hữu ích cũng như đạt điểm cao hơn trong kỳ thi vào 10 sắp tới.

Chúc các em luôn giữ vững niềm tin, nỗ lực không ngừng và gặt hái nhiều thành công trên con đường học tập và rèn luyện.