Bạn có bao giờ băn khoăn tại sao một số người luôn vươn lên thành công, trong khi những người khác lại mãi dậm chân tại chỗ? Cuốn sách “Tâm lý học thành công – Mindset” của Carol S. Dweck sẽ mang đến cho bạn câu trả lời để hiểu rõ hơn về mối liên hệ giữa tư duy và thành công. Những nghiên cứu sâu sắc thú vị của Dweck sẽ cho bạn cái nhìn rõ nét về cách mà tư duy của chúng ta ảnh hưởng đến thành tích cá nhân. Bài viết dưới đây sẽ tóm tắt 5 bài học ý nghĩa từ cuốn sách, giúp bạn phát triển tư duy thành công và khám phá toàn bộ tiềm năng của bản thân.
1. Tư duy cố định: Rào cản lớn cho sự phát triển cá nhân
Một trong những bài học quan trọng mà Dweck nhấn mạnh là khái niệm “tư duy cố định”. Đây là tâm lý tin rằng khả năng của chúng ta được quyết định từ trước và không thể thay đổi. Những người có tư duy cố định thường tin rằng tài năng bẩm sinh là yếu tố chính tạo nên thành công. Họ cảm thấy những người không sở hữu năng khiếu tự nhiên sẽ không bao giờ có thể tiến bộ.
Một ví dụ điển hình cho điều này là triết lý tuyển dụng tại một số doanh nghiệp lớn như Enron và McKinsey, nơi họ ưu tiên người sở hữu “tố chất” từ ban đầu mà không chú trọng vào việc bồi dưỡng và nâng cao năng lực. Hậu quả là những nhân viên này thường bị gò bó trong khuôn khổ và không có cơ hội phát triển kỹ năng mới, dẫn đến sự suy giảm hiệu suất công việc.
Những ai có tư duy cố định hay có xu hướng tự đánh giá một cách cực đoan và tìm kiếm sự công nhận từ người khác, khiến họ trở nên lo sợ khi gặp thất bại. Việc chuyển đổi từ tư duy cố định sang tư duy phát triển, mà trong đó mọi người tin rằng khả năng có thể cải thiện thông qua nỗ lực và học hỏi, là vô cùng cần thiết để mở ra cánh cửa thành công bền vững.
Bài học từ cuốn sách "Tâm lý học thành công"
2. Tư duy cố định tìm kiếm sự chấp thuận; tư duy phát triển tìm kiếm sự tiến bộ
Trong lĩnh vực kinh doanh, người ta thường phân chia tư duy thành hai loại chính: tư duy cố định và tư duy phát triển. Những người có tư duy cố định như Lee Iacocca thường tìm kiếm sự công nhận của người khác, trong khi những người mang tư duy phát triển như Lou Gerstner lại tập trung vào sự phát triển lâu dài của cả cá nhân lẫn tổ chức.
Lee Iacocca từng nổi tiếng với những nỗ lực cứu vớt Chrysler, nhưng khi đã đạt được thành công, ông lại rơi vào tình trạng tự mãn, chú trọng vào hình ảnh bản thân hơn là tiếp tục cải thiện và mở rộng công ty. Điều này dẫn đến sự thiếu tiến bộ và kìm hãm sự phát triển của doanh nghiệp.
Trái lại, Lou Gerstner đã có những thay đổi mang tính cách mạng tại IBM. Ông phát triển văn hóa làm việc nhóm và đề cao sự giao tiếp, từ đó biến tổ chức thành công ty tiên phong trong ngành công nghệ. Tư duy phát triển của Gerstner đã giúp IBM vươn mình trở lại trong thời kỳ khó khăn.
Từ đó cho thấy tư duy phát triển không chỉ cá nhân mà còn có thể tác động tích cực đến tổ chức, thúc đẩy tiến bộ và nâng cao thành công bền vững.
3. Người có tư duy cố định tránh khó khăn; người có tư duy phát triển đón nhận thử thách
Người có tư duy cố định thường cảm thấy sợ hãi hoặc né tránh những tình huống khó khăn vì họ không muốn bị thất bại hoặc chỉ trích. Điều này làm cho họ hạn chế khả năng tự cải thiện và phát triển. Ngược lại, những ai có tư duy phát triển lại xem những thử thách là cơ hội để học hỏi và nâng cao bản thân.
Chẳng hạn, nghệ sĩ violin Nadja Salerno-Sonnenberg từng đạt được nhiều thành công nhưng lại gặp khó khăn mỗi khi phải đối mặt với những thách thức mới. Điểm này cho thấy tư duy cố định có thể ngăn cản sự tiến bộ và phát triển cá nhân.
Trong khi đó, nam diễn viên Christopher Reeve, dù phải đối mặt với thương tật nặng nề, đã không ngừng nỗ lực phục hồi khả năng vận động và đã đạt được những kết quả bất ngờ. Đây chính là minh chứng rõ ràng cho việc tư duy phát triển giúp con người vượt qua khó khăn và đạt được thành công.
Tóm lại, việc khuyến khích tư duy phát triển sẽ giúp bạn tận dụng mọi tình huống, biến thử thách thành cơ hội và tối đa hóa khả năng của bản thân.
Bài học khác từ cuốn sách "Tâm lý học thành công"
4. Ảnh hưởng từ môi trường xung quanh trong hình thành tư duy
Tư duy được hình thành từ khi còn nhỏ và chịu sự tác động mạnh mẽ từ những người xung quanh, đặc biệt là cha mẹ. Những bậc phụ huynh có tư duy phát triển sẽ khuyến khích con cái khám phá và học hỏi, còn những người có tư duy cố định thì thường phán xét và giới hạn khả năng của trẻ.
Gương mặt những giáo viên cũng rất quan trọng trong việc định hình tư duy của học sinh. Những giáo viên tin vào tiềm năng của học sinh sẽ nuôi dưỡng tư duy phát triển, trong khi những người còn lại có thể củng cố tư duy cố định. Hệ quả là học sinh có tư duy phát triển thường chăm chỉ hơn và sẵn sàng tiếp thu kiến thức, ngược lại, học sinh có tư duy cố định dễ chìm vào sự tự ti và thiếu động lực.
Nhận thức và điều chỉnh tư duy ngay từ khi còn trẻ là điều cần thiết để tạo đà cho sự phát triển vững mạnh trong tương lai.
5. Bất kỳ ai cũng có thể luyện tập để phát triển tư duy
Chúng ta thường bị kẹt trong tư duy cố định khi đánh giá năng lực và tài năng bản thân. Tuy nhiên, vấn đề này có thể được khắc phục thông qua việc thay đổi quan điểm. Nếu chúng ta coi thất bại là cơ hội học hỏi thay vì là một dấu hiệu của sự thiếu kém cỏi, chúng ta sẽ nhận ra rằng khả năng của bản thân có thể cải thiện đáng kể.
Một ví dụ sẽ là nếu làm rơi một món đồ, thay vì chỉ trích mình, bạn có thể nghĩ “Mình sẽ cẩn thận hơn lần sau”. Sự thay đổi này đơn giản nhưng có thể dẫn đến tác động sâu sắc trong cách bạn đối phó với các thử thách trong cuộc sống.
Cuối cùng, khi gặp phải cảm giác rằng “Mình không giỏi việc này”, hãy thay đổi suy nghĩ thành “Mình có thể cải thiện và học hỏi trong lĩnh vực này”. Bạn sẽ ngạc nhiên với những gì bản thân có thể đạt được khi áp dụng tư duy phát triển.
Tổng hợp: Thanh Nhã
Để lại một bình luận